Mag een bank zomaar uw zakelijke rekening beëindigen?

Contractsvrijheid versus zorgplicht

In Nederland geldt het principe van contractsvrijheid, wat betekent dat partijen in beginsel zelf mogen bepalen met wie zij een contract aangaan of beeëindigen. Voor banken ligt dit echter complexer vanwege hun maatschappelijke functie. Banken hebben namelijk een zorgplicht tegenover hun klanten en een verplichting om transparant te handelen.

De relatie tussen de bank en de rekeninghouder is doorgaans contractueel vastgelegd in de algemene voorwaarden van de bank. In deze voorwaarden staat vaak dat de bank het recht heeft om de rekening te beëindigen. Dit recht is echter niet onbeperkt. Artikel 6:248 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek (BW) stelt dat een contractuele bepaling buiten toepassing kan blijven als deze naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.

Gronden voor beëindiging

Er zijn verschillende redenen waarom een bank kan besluiten een zakelijke rekening te beëindigen. Veelvoorkomende gronden zijn:

1. Schending van wet- en regelgeving: Als een rekeninghouder betrokken is bij witwassen, fraude of andere illegale activiteiten, kan de bank de rekening opzeggen. Dit volgt ook uit de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft).
2. Ongebruikelijke transacties: Als een bank ongebruikelijke transacties signaleert, kan dit aanleiding zijn om de rekening te sluiten. Banken zijn verplicht om dergelijke transacties te melden bij de Financial Intelligence Unit (FIU).
3. Niet naleven van contractuele afspraken: Als een rekeninghouder de algemene voorwaarden van de bank overtreedt, bijvoorbeeld door een negatief saldo aan te houden zonder afspraken, kan de bank de relatie beëindigen.
4. Reputatierisico voor de bank: Als het aanhouden van een rekening schadelijk kan zijn voor de reputatie van de bank, kan dit een reden zijn om de rekening te sluiten.

Zorgplicht van de bank

Hoewel banken bevoegd zijn om een rekening te beëindigen, moeten zij daarbij hun zorgplicht in acht nemen. Deze zorgplicht houdt in dat een bank zorgvuldig moet handelen en rekening moet houden met de belangen van de klant. Dit is bevestigd in jurisprudentie, zoals het arrest van de Hoge Raad van 10 oktober 2014 (ECLI:NL:HR:2014:2929). Hierin werd gesteld dat een bank niet zomaar mag overgaan tot beëindiging en dat een belangenafweging noodzakelijk is.

Daarnaast is in artikel 2 van de Gedragscode Kleinzakelijke Financiële Dienstverlening opgenomen dat banken verplicht zijn om helder en eerlijk te communiceren over de redenen van beëindiging. Een bank moet dus duidelijk maken waarom zij tot deze beslissing komt en de klant een redelijke termijn geven om andere oplossingen te zoeken.

Belangrijke jurisprudentie

Een andere belangrijke uitspraak is het arrest van de Hoge Raad van 19 mei 2017 (ECLI:NL:HR:2017:933). In deze zaak werd benadrukt dat een bank voldoende gewicht moet toekennen aan het belang van de rekeninghouder, met name als het gaat om een zakelijke rekening die essentieel is voor de bedrijfsvoering. In uitzonderlijke gevallen kan een bank verplicht zijn om de rekeninghouder meer tijd te geven om een andere bankrelatie te regelen.

Wat kunt u doen bij een opzegging?

Als uw bank besluit uw zakelijke rekening te beëindigen, is het belangrijk om de redenen hiervoor goed te begrijpen. Vraag om een schriftelijke verklaring waarin de bank haar besluit motiveert. Indien u het niet eens bent met de beslissing, kunt u bezwaar maken bij de bank zelf of een klacht indienen bij de Klachteninstituut Financiele Dienstverlening (Kifid).

Daarnaast kunt u de zaak voorleggen aan de rechter. In dat geval zal de rechter kijken naar de contractuele afspraken, de belangen van beide partijen, en de zorgvuldigheid waarmee de bank heeft gehandeld. U kunt zich beroepen op de redelijkheid en billijkheid (artikel 6:248 lid 2 BW) en de zorgplicht van de bank.

Conclusie

Hoewel banken in Nederland een zekere vrijheid hebben om zakelijke rekeningen te beëindigen, zijn zij gebonden aan strikte regels en verplichtingen. Zij moeten hun zorgplicht nakomen, een belangenafweging maken, en redelijke termijnen hanteren. Als ondernemer is het belangrijk om uw rechten te kennen en tijdig actie te ondernemen bij een dreigende opzegging. Is dit bij u het geval? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen!

‍